اثر آبیاری تکمیلی و کود نیتروژن بر شاخص‌های رشدی دو رقم گندم دیم در شرایط کرمانشاه

به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی و سطوح مختلف کود نیتروژن بر شاخص‌های رشدی دو رقم گندم دیم، این آزمایش به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1388-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام گرفت. تیمارهای این آزمایش شامل آبیاری تکمیلی به‌عنوان فاکتور اصلی در چهار سطح (دیم و آبیاری تکمیلی در مراحل آبستنی، گرده‌افشانی و پر شدن دانه)، کود نیتروژن خالص به‌عنوان فاکتور فرعی در چهار سطح (بدون کود، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و دو رقم گندم دیم (سرداری و کراس البرز) در کرت فرعی فرعی قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده شامل ماده خشک کل، شاخص سطح برگ، سرعت رشد نسبی، سرعت جذب خالص، سرعت رشد محصول، ماده خشک برگ، عملکرد دانه، طول دانه، قطر دانه و طول پدانکل بودند. بیش‌ترین و کم‌ترین شاخص سطح برگ به ترتیب به آبیاری تکمیلی در مراحل گرده‌افشانی و شرایط دیم اختصاص داشت. با آبیاری تکمیلی در مرحله آبستنی حداکثر سرعت جذب خالص به‌دست آمد، اما آبیاری تکمیلی نسبت به شرایط شاهد (دیم) بیش‌ترین سرعت رشد نسبی را باعث شد. تیمار 150 کیلوگرم در هکتار شاخص سطح برگ بالاتر و تیمارهای 50 و 100 کیلوگرم در هکتار سرعت جذب خالص و سرعت رشد نسبی بیش‌تری تولید کردند. بیش‌ترین عملکرد دانه در آبیاری تکمیلی در زمان گرده‌افشانی و آبستنی به ترتیب با 3622 و 3520 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. مصرف 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن باعث تولید بیش‌ترین عملکرد دانه (3350 کیلوگرم در هکتار) گردید. رقم گندم کراس البرز (3378 کیلوگرم در هکتار) از عملکرد دانه بیش‌تری نسبت به رقم سرداری (2982 کیلوگرم در هکتار) برخوردار بود. حداکثر طول و قطر دانه با آبیاری تکمیلی در مرحله گرده‌افشانی به‌دست آمد، اما حداکثر طول پدانکل با آبیاری در مرحله آبستنی حاصل شد.